Thánh Pantoleon—Thánh Đại Tử Đạo và Đấng Chữa lành. Ngày tôn kính: 27 tháng 07 lịch phụng vụ (lịch Gregorian ngày 09 tháng 08).
Trong thời kỳ trị vì của Hoàng đế Maximian vô thần, kẻ tàn bạo đã bách hại các Kitô hữu, hầu như toàn thế giới bị bao phủ bởi bóng tối của sự thờ ngẫu tượng. Khắp nơi đều diễn ra một cuộc bách hại lớn chống lại những người tin vào Chúa Kitô, và nhiều người xưng tội danh thánh nhất của Chúa Giêsu Kitô đã chết như những vị tử đạo. Vào thời điểm đó, tại vùng đất Bithynia trong thành phố Nicomedia, có một vị tử đạo vĩ đại thánh thiện Panteleimon chịu khổ vì Chúa Kitô.
Người chịu khổ vì Chúa Kitô này, vị tử đạo vinh quang nhất, sinh ra tại Nicomedia. Cha của ông, một người giàu có và là một người đàn ông nổi tiếng, được gọi là Eustorgius. Tên mẹ của ông là Eubule. Cha của ông theo đức tin là một người ngoại đạo, sùng bái ngẫu tượng một cách cuồng nhiệt; mẹ của ông là một người theo đạo Thiên Chúa đã học được Đức tin thánh thiện từ cha mẹ mình và nhiệt thành phục vụ Chúa Kitô. Vì vậy, cha và mẹ tuy hợp nhất về gia đình nhưng lại chia rẽ về mặt tâm linh; ông dâng lễ vật cho các thần giả, trong khi bà dâng lễ vật ngợi khen cho Đức Chúa Trời chân thật (Thi Thiên 115:17; Do thái 13:15). Đứa con của họ được đặt tên là Pantoleon, có nghĩa là một “con sư tử trong mọi thứ”, bởi vì họ nghĩ rằng cậu bé sẽ giống như một con sư tử về lòng dũng cảm. Nhưng sau đó đứa trẻ được đổi tên thành Panteleimon, có nghĩa là “trọn hảo thương xót”, bởi vì ngài chữa lành bệnh tật mà không lấy tiền, bố thí cho người nghèo, và hào phóng phân phát tài sản của cha mình cho người nghèo.
Ngay từ thời thơ ấu, mẹ ngài đã giáo dục ngài về lòng đạo đức trong Kitô giáo, bắt đầu bằng kiến thức về một Thiên Chúa chân chính sống trên trời, Chúa Giêsu Kitô của chúng ta, để ông có thể tin vào Ngài và làm vui lòng Ngài bằng những việc làm tốt và tránh xa các loại thuyết đa thần ngoại giáo. Đứa trẻ tuân theo chỉ dẫn của mẹ mình, và, trong phạm vi tuổi tác cho phép, đã chấp nhận chúng. Nhưng thật là mất mát và thiếu thốn! Mẹ và cũng người hướng dẫn của ngài đã về với Chúa khi ông vẫn còn là một đứa trẻ. Sau khi bà mất, đứa trẻ bị dẫn theo bước chân sai lầm của cha mình; và cha cậu thường đưa cậu đi thờ thần tượng, do đó củng cố sự vô đạo của người ngoại giáo.
Sau đó, cậu được gửi đến một trường ngữ pháp, và khi đã hoàn thành toàn bộ khóa học ngoại giáo, cha cậu đã gửi cậu đến một trường y, giao phó cậu cho một bác sĩ nổi tiếng tên là Euphrosynus để được đào tạo về nghệ thuật y học. Với một tâm trí chịu tiếp thu, đứa trẻ dễ dàng học được tất cả những gì mình được dạy và sớm vượt trội hơn các bạn cùng lớp, thậm chí có thể so sánh với chính giáo viên của mình. Ngoài ra, cậu bé còn lịch sự, có tài hùng biện và ưa nhìn, và tạo được ấn tượng tuyệt vời.
Ngay cả Hoàng đế Maximian cũng biết về cậu, vì hoàng đế đang cư trú tại Nicomedia vào thời điểm đó và đàn áp những người theo đạo Thiên Chúa. Hắn đã thiêu sống 20,000 người trong một nhà thờ vào Ngày Giáng sinh, giết chết Giám mục Anthimus của họ và kết án nhiều người khác phải chịu nhiều hình phạt tử hình khác nhau, cùng với đó là những màn tra tấn vô nhân đạo. Bác sĩ Euphrosynus thường đến cung điện của tên bạo chúa, khi thì đích thân đến gặp y, khi thì đến gặp các cận thần của ông ta, vì ông là bác sĩ của triều đình. Khi Euphrosynus đến triều đình, Pantoleon trẻ tuổi thường đi cùng ông với tư cách là một học trò, và tất cả đều kinh ngạc trước vẻ đẹp và sự thông minh của cậu bé. Khi hoàng đế nhìn thấy cậu, ông hỏi: “Cậu ta đến từ đâu và là con trai của ai?”
Sau khi nhận được hồi âm, hoàng đế ra lệnh cho cậu đi học y khoa càng sớm càng tốt, vì ngài muốn chàng trai luôn ở bên cạnh mình, vì anh ta xứng đáng được đứng trước mặt hoàng đế và phục vụ ngài.Vào thời điểm đó, chàng trai trẻ đã đạt đến độ trưởng thành đầy đủ.
Vào những ngày đó, có một vị linh mục già tên là Hermolaus sống ở Nicomedia. Vì sợ những kẻ ngoại đạo vô thần, ông luôn sống ẩn dật với một vài người theo đạo Thiên Chúa trong một ngôi nhà nhỏ và tầm thường. Khi Pantoleon đến nhà thầy thuốc của mình để học tập, con đường ông đi dẫn ngang qua ngôi nhà nơi Hermolaus sống. Qua một cửa sổ nhỏ, Hermolaus thường thấy cậu bé đi ngang qua, và từ khuôn mặt và dáng vẻ của cậu bé, ông biết rằng cậu bé này có một nhân đức tốt.
Trong tâm khảm mình, vị linh mục già tin rằng cậu bé sẽ là một người được Chúa chọn, Hermolaus đã từng ra ngoài gặp cậu bé và yêu cầu cậu vào nhà mình một lát. Cậu bé ngoan ngoãn và vâng lời đã vào nhà của vị linh mục. Ngồi xuống bên cạnh ông, vị trưởng lão hỏi cậu bé từ đâu đến và về toàn bộ cách sống của cậu. Cậu bé kể lại mọi chi tiết, về việc mẹ cậu là một người theo đạo Thiên Chúa và đã chết, và về người cha còn sống và, tuân theo luật lệ của người ngoại giáo, thờ nhiều vị thần. Thánh Hermolaus hỏi cậu: “Nhưng con ơi, đứa con ngoan của ta, con muốn theo phe nào và theo đức tin nào, theo cha hay theo mẹ?”
“Mẹ con,” cậu bé trả lời, “khi bà còn sống , bà đã dạy con đức tin của bà, và con yêu đức tin của bà. Nhưng cha con, vì mạnh mẽ hơn, đã bắt con phải tuân theo luật lệ của người ngoại đạo và muốn đưa con vào cung điện hoàng gia làm người hầu của hoàng đế.” “Và giáo viên của con đã dạy con những điều gì ?” Thánh Hermolaus hỏi lại. “Lời dạy của Asclepiades, của Hippocrates và Galen. Đó là điều cha con mong muốn; và thầy giáo nói rằng nếu con thành thạo lời dạy của họ, con có thể dễ dàng chữa lành mọi loại bệnh tật.”
Với những lời này, Thánh Hermolaus đã tìm thấy cơ hội cho một bài diễn thuyết hữu ích và bắt đầu gieo vào lòng cậu bé, như gieo trên một mảnh đất tốt, hạt giống tốt đẹp của Lời Chúa: “Hãy tin ta, chàng trai tốt,” ngài nói, “ta sẽ nói với con một sự thật; lời dạy và nghệ thuật của Asclepiades, Hippocrates và Galen chẳng là gì và sẽ chẳng giúp ích gì cho những ai cầu viện đến họ. Đúng vậy, và các vị thần mà Hoàng đế Maximian và cha của con cùng những người ngoại đạo khác tôn thờ đều là giả dối, và chẳng là gì ngoài một tấn trò hề và trò lừa bịp dành cho những kẻ yếu đuối.
“Tuy nhiên, chỉ có một Đức Chúa Trời toàn năng và chân thật—Chúa Giêsu Kitô. Nếu con tin vào Ngài, con sẽ chữa lành mọi bệnh tật chỉ bằng cách kêu cầu Danh thánh khiết nhất của Ngài. Vì Ngài đã ban thị giác cho người mù, chữa lành những người phong hủi, làm cho người chết sống lại, và chỉ bằng một lời nói, mà giải thoát mọi người khỏi sự chiếm hữu của quỷ dữ, những kẻ mà dân ngoại tôn thờ. Ngay cả quần áo của Ngài cũng có thể chữa lành. Đối với một người phụ nữ bị rong huyết mười hai năm, ngay khi bà chạm vào viền áo của Ngài, bà đã được chữa lành ngay lập tức.
“Nhưng ai có thể kể lại chi tiết tất cả những việc kỳ diệu của Ngài? Cũng như không thể đếm được cát biển, các vì sao trên trời và những giọt nước, thì cũng không thể đếm được những điều kỳ diệu và đo lường sự vĩ đại của Chúa. Ngài là Đấng giúp đỡ mạnh mẽ cho các tôi tớ của Ngài, an ủi những người đau buồn và chữa lành những người bệnh. Ngài giải thoát cho khỏi những bất hạnh và giải thoát khỏi những điều ác của kẻ thù mà không cần chờ đợi được cầu xin, nhưng Ngài đoán biết những lời cầu nguyện và thậm chí cả sự chuyển động của trái tim. Ngài ban sức mạnh để làm tất cả những điều này cho những ai yêu mến Ngài, và Ngài ban cho họ món quà để làm những phép lạ lớn hơn nữa. Cuối cùng, Ngài ban cho họ sự sống vĩnh cửu trong vinh quang vĩnh cửu của vương quốc thiên đàng.”
Pantoleon đã tiếp nhận tất cả những lời dạy này của Thánh Hermolaus, xem chúng là sự thật và tiếp thu vào lòng mình. Cậu vui vẻ suy ngẫm về điều đó và nói với vị trưởng lão thánh thiện: “Con thường nghe mẹ nói điều này và thường thấy bà cầu nguyện và cầu khẩn vị Chúa mà ngài đã kể cho con nghe.”
Kể từ ngày đó, Pantoleon đến gặp vị linh mục già mỗi ngày, và tận hưởng những bài nói chuyện đầy cảm hứng của ông, ngài trở nên mạnh mẽ trong sự hiểu biết về một Thiên Chúa thật. Khi cậu trở về từ người thầy Euphrosynus, cậu không bao giờ về nhà mà không đến thăm vị trưởng lão trước và nhận được những chỉ dẫn về lời khuyên cứu rỗi tâm hồn của ông.
Một lần trên đường trở về từ nhà người thầy của mình, cậu đã đi chệch hướng một chút và tình cờ tìm thấy xác của một đứa trẻ đã chết do bị một con rắn khổng lồ cắn, và chính con rắn nằm gần đứa trẻ bị đầu độc. Khi nhìn thấy điều này, Pantoleon lúc đầu sợ hãi và lùi lại một chút, nhưng sau đó cậu tự nghĩ, “Bây giờ đã đến lúc kiểm tra và chắc chắn rằng tất cả những gì vị linh mục già Hermolaus đã nói là đúng hay không.” Nhìn lên trời, cậu nói:
“Lạy Chúa Giêsu Kitô, mặc dù con không xứng đáng để kêu cầu Ngài, nhưng nếu Ngài muốn con trở thành người hầu của Ngài, hãy cho con thấy quyền năng của Ngài và khiến đứa trẻ này được sống trong danh Ngài.”
Ngay lập tức đứa trẻ sống lại như thể vừa tỉnh dậy sau một ngủ. Sau đó, Pantoleon hoàn toàn tin vào Chúa Kitô. Cậu hướng đôi mắt thể xác và tinh thần của mình lên trời và chúc tụng Chúa với niềm vui và nước mắt vì đã gọi cậu ra khỏi bóng tối đến với ánh sáng của sự hiểu biết của Ngài. Nhanh chóng, cậu đến gặp thánh Hermolaus, vị linh mục già, và quỳ xuống chân ngài và xin được rửa tội. cậu kể cho ngài nghe những gì đã xảy ra: đứa trẻ đã chết đã sống lại như thế nào bởi quyền năng của danh Chúa Giêsu Kitô nhưng con rắn đã chết.
Sau đó, thánh Hermolaus đi cùng cậu để xem con rắn đã chết, và khi nhìn thấy nó, ông cảm ơn Chúa vì phép lạ mà Người đã cho Pantoleon thấy với sự hiểu biết thông tuệ của Người. Khi trở về nhà, ông đã rửa tội cho Pantoleon nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Sau đó, ngài cử hành Phụng vụ trong phòng riêng của mình và thông ban cho Pantoleon các Mầu nhiệm Thánh thể là Thân và Huyết Chúa Kitô.
Sau khi chịu phép rửa tội, Pantoleon ở lại với linh mục Hermolaus trong bảy ngày, nhận lấy những lời thiêng liêng như từ một nguồn nước hằng sống, những lời thiêng liêng này được truyền đạt cho ngài qua đôi môi của linh mục và qua ân sủng của Chúa Kitô. Đến ngày thứ tám, cậu về nhà, và cha cậu hỏi cậu: “Con đã đi đâu, con trai của ta, trong ngần ấy ngày? Ta đã lo lắng cho con.”
“Con đã ở với thầy giáo tại triều đình của hoàng đế,” vị Thánh trả lời. “Chúng con đã điều trị cho một người bệnh mà hoàng đế rất yêu quý, và chúng con đã không rời khỏi ông ấy trong bảy ngày cho đến khi chúng con phục hồi sức khỏe cho ông ấy.” Vị Thánh nói như vậy, và cậu không nói dối. Vì dưới hình thức một câu chuyện ngụ ngôn, cậu đã nói sự thật một cách ẩn dụ. Trong tâm trí mình, cậu gọi Thánh Hermolaus là thầy giáo; khi nói đến cung điện hoàng gia, cậu muốn nói đến sự bình yên nội tâm nơi Mầu nhiệm Thánh thể được hoàn thành; và khi nói đến người bệnh, cậu muốn nói đến linh hồn của chính mình mà Đức Vua Thiên Đàng yêu thương, và đã được Chúa chữa trị về mặt tinh thần trong bảy ngày.
Khi cậu đến gặp Euphrosynus vào sáng hôm sau, người này hỏi cậu: “Con đã đi đâu trong nhiều ngày như vậy?” "Cha con, người đã mua một số tài sản, đã gửi con đến để nhận nó; và con đã dành thời gian để xem xét cẩn thận mọi thứ ở đó, vì nó đã được mua bằng một cái giá rất đắt.”
Một lần nữa, cậu nói theo nghĩa bóng về Nhiệm tích Rửa tội mà cậu đã nhận được, và về các Nhiệm tích khác của Đức tin Cơ đốc mà cậu đã học và tất cả đều có giá trị lớn, vượt quá mọi sự giàu có—vì chúng có được nhờ Máu của Chúa Kitô. Khi nghe điều này, Euphrosynus đã dừng các câu hỏi của mình, và Pantoleon được tràn đầy ân sủng của Chúa, mang trong mình kho tàng đức tin thánh thiện. Cậu rất quan tâm đến việc làm thế nào để đưa cha mình ra khỏi bóng tối của sự thờ cúng ngẫu tượng và dẫn ông đến với ánh sáng của sự hiểu biết về Chúa Kitô. Cậu trò chuyện cách khôn ngoan với cha mình mỗi ngày bằng những câu chuyện ngụ ngôn và câu hỏi, cậu nói với cha:
“Cha ơi! Tại sao các vị thần được tạo ra theo dáng đứng vẫn đứng như ban đầu và không bao giờ ngồi? Và tại sao những vị thần được tạo ra để ngồi vẫn tiếp tục ngồi cho đến ngày nay và không bao giờ đứng?” “Câu hỏi của con không rõ ràng lắm với cha,” cha cậu trả lời, “và cha không biết phải trả lời thế nào.”
Bằng cách liên tục đặt ra những câu hỏi như thế này cho cha mình, vị Thánh đã khiến ông mất niềm tin vào các vị thần của mình và bắt đầu hiểu ra sự dối trá và sai lầm của việc thờ ngẫu tượng. Trước đây, cha cậu thường dâng rất nhiều lễ vật cho các thần tượng mỗi ngày, nhưng giờ ông đã ngừng thờ cúng chúng và bắt đầu khinh thường chúng.
Nhìn thấy điều này, Pantoleon vui mừng vì ít nhất cậu đã khơi dậy sự nghi ngờ trong cha mình về các thần tượng, ngay cả khi cậu vẫn chưa hoàn toàn thành công trong việc khiến cha mình tránh xa chúng. Pantoleon thường muốn đập vỡ các thần tượng của cha mình, trong đó có rất nhiều thần tượng trong nhà ông, nhưng cậu đã kiềm chế, một phần để không làm cha mình tức giận—người mà theo các điều răn của Chúa, chúng ta phải thảo kính—và một phần vì cậu đang chờ đợi thời điểm cha mình biết đến Thiên Chúa thật và muốn tự tay phá hủy chúng.
Vào thời điểm đó, một người đàn ông mù được đưa đến gặp Pantoleon, người đã cầu xin được chữa lành theo cách này: "Tôi cầu xin ông, hãy tha cho tôi, người mù và bị tước mất ánh sáng quý giá. Tất cả các bác sĩ trong thành phố này đã chữa trị cho tôi, và tôi chẳng nhận được lợi ích gì từ họ, thay vào đó, tôi đã mất đi những tia sáng cuối cùng mà tôi có thể nhìn thấy, cùng với tất cả tài sản của tôi. Vì tôi đã tiêu hết tiền để trả cho họ, và thay vì được chữa lành, tôi chỉ nhận được tổn hại và mất thời gian.”
Vị thánh trả lời: “Nếu anh đã tiêu hết tiền cho những bác sĩ mà anh không nhận được lợi ích gì, thì anh sẽ đền đáp tôi bằng cách nào nếu anh được chữa lành và có thể nhìn thấy?” “Tất cả những gì ít ỏi còn lại của tôi,” người mù kêu lên, “tôi sẽ sẵn sàng cho anh.”
“Món quà thị giác này,” vị thánh nói, “món quà tiết lộ ánh sáng cho anh, sẽ được Cha của ánh sáng, Thiên Chúa thật, ban cho anh thông qua tôi, người hầu bất xứng của Người. Và vì vậy, hãy trao tặng những gì anh đã hứa không phải cho tôi, mà hãy phân phát cho những người nghèo.”
Nghe vậy, Eustorgius, cha của Pantoleon, nói với anh ta: “Con trai của ta, đừng hấp tấp làm một việc mà con không thể làm, nếu không con sẽ biến mình thành trò hề. Trên thực tế, con có thể làm gì hơn những bác sĩ giàu kinh nghiệm hơn con, vốn đã điều trị cho anh ta nhưng không thể chữa khỏi bệnh cho hắn?
“Không một bác sĩ nào trong số họ”, vị thánh đáp lại, “biết phương tiện mà con biết, vì có một sự khác biệt rất lớn giữa họ và người thầy của con, người đã tiết lộ phương tiện của mình cho con.”
Nghĩ rằng đứa con đang nói về người thầy Euphrosynus của mình, cha của ông nhận xét: “Ta đã nghe nói rằng người thầy của con cũng đã điều trị cho người mù này và không làm gì được.”
“Hãy đợi một chút, cha ơi,” Pantoleon trả lời, “và cha sẽ thấy sức mạnh của phương pháp điều trị của con.” Với những lời này, ông chạm vào mắt người mù bằng ngón tay của mình, nói: “Nhân danh Chúa Giêsu Kitô, Đấng soi sáng cho người mù, hãy nhận lấy thị lực của mình.”
Ngay lập tức, mắt của người mù được mở ra và anh ta bắt đầu nhìn thấy. Và tại thời điểm đó, cha của Pantoleon là Eustorgius, cũng như người đàn ông đã phục hồi thị lực của mình, đã tin vào Chúa Kitô. Cả hai đều được rửa tội bởi vị linh mục Thánh Hermolaus, và họ tràn ngập niềm vui thiêng liêng lớn lao trước quyền năng và ân sủng của Chúa Kitô.
Sau đó, Eustorgius bắt đầu đập vỡ tất cả các thần tượng trong nhà mình, và con trai ông là Pantoleon đã giúp ông. Sau khi đập vỡ tất cả các thần tượng thành từng mảnh, họ ném phần còn lại xuống một cái mương sâu và lấp đất lên. Eustorgius chỉ sống một thời gian ngắn sau đó rồi qua đời. Sau khi trở thành người thừa kế các điền trang cực kỳ giàu có của cha, Pantoleon ngay lập tức trả tự do cho những người nô lệ nam và nữ của mình và trả công hậu hĩnh cho họ.
Ông đã tặng tài sản của mình cho những người nghèo: cho những người ăn xin, cho người nghèo, cho những góa phụ và trẻ mồ côi. Ông đã đi khắp các nhà tù và thăm tất cả những người đang đau khổ trong xiềng xích, an ủi họ bằng cách điều trị y tế và tặng những thứ mà họ cần. Vì vậy, ông không chỉ là một bác sĩ chữa lành vết thương mà còn là một bác sĩ chữa lành nỗi thống khổ và nghèo đói của con người. Tất cả đều nhận được sự giúp đỡ hào phóng từ ông; những người nghèo trở nên giàu có hơn nhờ lòng hào phóng của ông, và khi chữa lành cho họ, ông đã được ân sủng của Chúa giúp đỡ.
Ông đã được ban cho món quà chữa lành từ trên cao, và ông đã chữa lành mọi loại bệnh miễn phí—không phải bằng cách dùng thuốc nhưng mà bằng cách cầu khẩn danh Chúa Giêsu Kitô. Sau đó, Pantoleon thực sự trở thành Panteleimon, nghĩa là, người-rất-mực-nhân-từ, và bằng tên gọi và hành động, ông đã thể hiện lòng thương xót với tất cả mọi người. Ông không để bất kỳ ai rời xa ông mà không bố thí hay an ủi họ. Đối với những người đang cần, ông đã giúp đỡ và điều trị bệnh mà không lấy tiền. Toàn bộ dân trong thành phố đã mang người bệnh đến với ông và bỏ lại tất cả các bác sĩ khác vì họ không nhận được sự chữa lành nhanh chóng và hoàn hảo nào khác ngoại trừ sự chữa lành của Panteleimon, người đã điều trị thành công cho mọi người và không nhận tiền từ bất kỳ ai.
Tên của vị bác sĩ nhân từ đã được mọi người biết đến, và các bác sĩ khác đã bị lên án và chế giễu. Kết quả là họ đã nảy sinh không ít sự ghen tị và thù địch đối với vị Thánh. Sự ghen tị đã bắt đầu vào thời điểm người mù lấy lại được thị lực, nhưng nó đã lên đến đỉnh điểm theo cách sau đây.
Một lần, khi người mù trước đây đang đi trong thành phố, các bác sĩ nhìn thấy ông và tự nhủ: “Đó không phải là người đã mù và tìm cách chữa lành từ chúng ta, mà chúng ta không thể chữa lành sao? Nhưng làm sao bây giờ ông ấy nhìn thấy được? Ai đã chữa lành và mở mắt cho ông, và bằng cách nào?”
Họ hỏi người đàn ông đã lấy lại được thị lực của mình như thế nào, và ông không giấu rằng bác sĩ của mình là Panteleimon. “Một đệ tử vĩ đại của một bậc thầy vĩ đại!” họ nói, biết ông là học trò của Euphrosynus. Tuy nhiên, họ không biết rằng quyền năng của Chúa Kitô đã hành động thông qua Panteleimon, và vô tình, họ đã thú nhận sự thật rằng Panteleimon là một đệ tử vĩ đại của một bậc thầy vĩ đại, Chúa Giêsu Kitô. Mặc dù họ không chân thành ca ngợi vị Thánh bằng môi miệng, nhưng đồng thời vì sự ghen tị, họ đã lên kế hoạch xấu xa trong lòng và theo dõi vị Thánh, cố gắng tìm ra một số lời buộc tội chống lại ông để giết ông. Nhận thấy rằng ông đã đến các nhà tù và chữa lành vết thương của các môn đồ đau khổ vì Chúa Kitô, họ đã thông báo cho Maximian, tên bạo Chúa:
"Hoàng đế! Chàng thanh niên mà ngài ra lệnh học y khoa và muốn ở bên cạnh ngài trong cung điện của ngài đang khinh thường lòng tốt rõ ràng của ngài đối với anh ta, đi khắp các nhà tù để đối xử với các môn đồ của Chúa Kitô, những kẻ báng bổ các vị thần của chúng ta, và lôi kéo những người khác theo cùng một triết lý vô đạo đức. Nếu ngài không giết anh ta nhanh chóng, anh ta sẽ gây ra sự xáo trộn lớn cho ngài vì ngài sẽ thấy có bao nhiêu người, nhờ lời dạy quyến rũ của anh ta, sẽ lôi kéo dân chúng ra khỏi các vị thần của chúng ta. Thật vậy, nghệ thuật y khoa mà Pantoleon sử dụng để chữa bệnh, anh ta đã không kể là bởi công Aesculapius hay bất kỳ vị thần nào khác, mà cho một Chúa Kitô nào đó; và tất cả những người được anh ta chữa bệnh đều tin vào Ngài.
Những kẻ vu khống đã nói như vậy, và họ cầu xin hoàng đế ra lệnh triệu tập người mù đã được Pantoleon chữa lành để làm bằng chứng chính xác để xác nhận sự công bằng trong lời nói của họ. Hoàng đế ngay lập tức ra lệnh tìm kiếm người mù đã lấy lại được thị lực. Khi anh ta được đưa đến, ông hỏi anh ta: “Hãy cho ta biết, hỡi người đàn ông, Pantoleon đã chữa lành mắt của ngươi như thế nào?”
“Ông ấy đã gọi tên Chúa Kitô,” người đàn ông trả lời, “và chạm vào mắt tôi, và tôi đã lấy lại được thị lực ngay lập tức.” “Và nhà ngươi nghĩ,” hoàng đế hỏi, “rằng Chúa Kitô đã chữa lành cho ngươi, hay các vị thần đã làm?”
“Hoàng đế!” ông trả lời, “những bác sĩ mà bệ hạ thấy xung quanh đã cố gắng hết sức để chữa lành cho tôi trong một thời gian dài; họ đã lấy đi tất cả những gì tôi có và không chỉ không giúp ích gì cho tôi mà còn tước đi thị lực nhỏ bé của tôi, cuối cùng khiến tôi bị mù. Panteleimon, chỉ bằng một lần gọi tên Chúa Kitô, đã khiến tôi nhìn thấy. Và bây giờ, thưa Hoàng đế, hãy tự mình phán đoán và quyết định xem ai là bác sĩ giỏi nhất và thực sự: Aesculapius và các vị thần khác, những người trong một thời gian dài đã được cầu khẩn và không giúp ích gì cả, hay Chúa Kitô, Đấng vốn chỉ được Panteleimon cầu khẩn một lần và ngay lập tức chữa lành cho tôi.”
Không biết phải trả lời thế nào, hoàng đế—như tất cả những kẻ bạo Chúa—bắt đầu dụ dỗ ông ta vào con đường vô đạo đức: “Đừng nói nhảm, hỡi con người kia, và đừng nhắc đến Chúa Kitô. Rõ ràng là các vị thần đã ban cho mi khả năng nhìn thấy ánh sáng.”
Không để ý đến quyền lực của hoàng đế cũng như không sợ lời đe dọa của bạo Chúa, người đàn ông được chữa lành đã trả lời Maximian một cách táo bạo hơn người mù trong Phúc âm khi anh ta từng bị những người Pharisêu thẩm vấn (Gioan 9:27): “Chính ngươi đang nói nhảm, hỡi Hoàng đế, khi ngươi gọi các vị thần mù của ngươi là những người ban cho thị giác; và ngươi giống như họ ở chỗ không muốn nhìn thấy sự thật.”
Hoàng đế đầy giận dữ và ra lệnh chặt đầu ông ngay lập tức. Vì vậy, đầu của người tuyên tín tốt lành nhân danh Chúa Giêsu Kitô đã bị chặt đứt, và ông đã ra đi để được nhìn thấy, mặt đối mặt trong Ánh sáng thiên đàng không bao giờ tắt, Đấng mà ông đã tuyên xưng trên trái đất sau khi nhận được thị giác. Thánh Panteleimon đã mua xác ông từ những kẻ giết người và chôn gần xác cha mình.
Sau đó, hoàng đế đã sai người đi tìm Pantoleon. Khi những người lính dẫn Thánh nhân đến trước mặt hoàng đế, ngài đã hát những lời trong thánh vịnh của David: Lạy Thiên Chúa là Đấng con ca ngợi, xin Chúa đừng lặng thinh. Bởi vì kẻ gian ngoa độc dữ mở miệng nhằm hại con, và phần còn lại của thánh vịnh (Thi thiên 108 (109)). Vì vậy, với thân thể của mình, ngài đã đứng trước một vị vua trần gian, nhưng với tinh thần của mình, ngài đứng trước Vua Thiên đàng. Nhìn ông không chút tức giận, Hoàng đế Maximian bắt đầu nhẹ nhàng thuyết phục ông như thế này: “Những điều ta nghe về ngươi không phải là điều tốt, Pantoleon. Họ nói với ta rằng ngươi chỉ trích và hạ thấp Aesculapius và các vị thần khác, trong khi ngươi tôn vinh Chúa Kitô, Người đã chết một cái chết đau đớn; và ngươi hy vọng vào Ngài, và chỉ một mình Ngài mà ngươi gọi là Chúa. Ta nghĩ ngươi không phải không biết rằng ta đã dành cho ngươi sự quan tâm lớn như thế nào và ta đã thể hiện lòng tốt lớn như thế nào khi ngươi được tiếp đón tại triều đình của ta và ta đã ra lệnh cho chủ nhân Euphrosynus của ngươi nhanh chóng dạy cho ngươi nghệ thuật y học để ngươi luôn ở bên ta. Nhưng ngươi đã khinh thường tất cả những điều này và quay sang kẻ thù của ta. Tuy nhiên, ta không muốn tin những gì họ nói về ngươi, bởi vì mọi người đã quen thói dối trá điêu ngoa. Do đó, ta đã triệu vời ngươi để ngươi có thể nói sự thật về bản thân mình, vạch trần sự vu khống của những kẻ gièm pha ngươi trước mặt mọi người, và dâng lễ vật một cách đúng mực cho các vị thần vĩ đại.”
“Chúng ta phải chứng tỏ đức tin của mình bằng hành động nhiều hơn là lời nói, hỡi Hoàng đế,” Thánh nhân trả lời, “bởi vì chân lý được biết đến nhiều hơn qua hành động hơn là qua lời nói. Và vì vậy hãy tin vào những câu chuyện về thần, rằng thần phủ nhận Aesculapius và các vị thần khác của ngài và tôn vinh Chúa Kitô, bởi vì qua những hành động của Người, thần đã học được rằng Người là Thiên Chúa thật duy nhất. Hãy nghe vắn tắt về những việc làm của Chúa Kitô: Người đã tạo ra các tầng trời và thiết lập trái đất, làm cho người chết sống lại, phục hồi thị lực cho người mù, chữa lành những người phong hủi, và chỉ bằng một lời đã khiến người bại liệt sống lại từ giường bệnh. Những vị thần mà bệ hạ tôn thờ đã làm gì theo cách tương tự, thần không biết. Họ có thể sáng tạo không?
“Nếu ngài muốn biết sức mạnh toàn năng của Chúa Kitô, ngài thực sự sẽ thấy quyền năng tể trị đó ngay lập tức. Hãy ra lệnh đưa một người đàn ông bị bệnh nặng đến đây, người mà các bác sĩ đã hết hy vọng. Hãy để các tu sĩ của bệ hạ đến và cầu nguyện với các vị thần của họ, và thần sẽ cầu nguyện cùng với Thiên Chúa của thần. Bất kỳ vị thần nào chữa lành người bệnh, hãy công nhận vị thần người đó là Thiên Chúa thật duy nhất, và hãy từ chối những người còn lại.”
Hoàng đế thích lời đề nghị này của vị Thánh, và ông lập tức ra lệnh tìm một người bệnh. Họ mang đến trước mặt hoàng đế một người đàn ông đã nằm liệt giường nhiều năm, không thể cử động một chi nào và giống như một cái cây vô tri. Sau đó, các tu sĩ mà phục vụ các thần tượng và có kinh nghiệm trong nghệ thuật y học đến, và họ đề nghị vị Thánh trước tiên hãy cầu nguyện với Chúa Kitô của mình. Nhưng vị Thánh đáp lại:
“Nếu tôi cầu nguyện cùng Thiên Chúa của tôi, và Chúa của tôi chữa lành người bại liệt này, thì các vị thần của các người sẽ chữa lành cho ai? Nhưng trước tiên các người hãy cầu nguyện các vị thần của mình, và nếu họ chữa lành người bệnh, thì cần gì phải cầu nguyện Chúa của tôi?”
Và thế là các tu sĩ bắt đầu cầu nguyện với các vị thần của họ; một người cầu nguyện Aesculapius, một người khác cầu nguyện Zeus, một người thứ ba là Diana, những người khác cầu nguyện các con quỷ khác, và không có tiếng nói hay bất kỳ dấu hiệu chú ý nào khác được ghi nhận. Trong một thời gian dài, họ cầu nguyện những lời cầu nguyện vô thần của mình mà không thành công. Sau đó, nhìn thấy những nỗ lực vô ích của họ, vị Thánh cười. Nhận thấy ông đang cười, hoàng đế nói với Pantoleon: “Pantoleon, ngươi hãy làm cho người đàn ông này khỏe mạnh—nếu ngươi có thể—bằng cách cầu khẩn Chúa của ngươi.”
“Hãy để các tu sĩ đi về,” Thánh nói; và họ đã làm như vậy. Sau đó, tiến lại gần giường bệnh, Thánh ngước mắt lên trời và cầu nguyện như sau: “Lạy CHÚA, xin nghe lời con cầu khẩn, tiếng con kêu, mong được thấu tới Ngài. Buổi con gặp gian truân, xin Ngài đừng ẩn mặt, trong ngày con cầu cứu, xin Ngài lắng tai nghe và mau mau đáp lời (Thi thiên 101(102): 2-3), và biểu lộ quyền năng toàn năng của Ngài trước những người không biết Ngài, vì mọi sự đều có thể đối với Ngài, lạy Vua của các Quyền năng!”
Sau khi cầu nguyện như vậy, Thánh nắm lấy tay người bại liệt và nói: “Nhân danh Chúa Giêsu Kitô, hãy đứng dậy và khỏe mạnh!” Ngay lập tức, người bại liệt đứng dậy, cảm thấy sức mạnh trong toàn bộ cơ thể, và anh ta vui mừng. Sau đó, anh ta vác giường của mình, mang nó về nhà.
Nhìn thấy phép lạ này, nhiều người chứng kiến đã tin vào Chúa Kitô. Nhưng các tu sĩ phụng sự các thần tượng nghiến răng nghiến lợi với người hầu của Chúa Kitô và nói với hoàng đế: “Nếu ông ta vẫn còn sống, lễ vật hiến tế cho các vị thần sẽ bị phá hủy, và chúng ta sẽ bị những người theo đạo Thiên Chúa chế giễu. Hãy giết ông ta, tâu Hoàng đế, càng nhanh càng tốt.”
Sau đó, hoàng đế nói với Pantoleon: “Hãy hiến tế cho các vị thần, Pantoleon, và đừng chết vô ích. Ngươi biết có bao nhiêu người đã bị giết vì họ phủ nhận các vị thần của chúng ta và từ chối mệnh lệnh của chúng ta. Chắc hẳn ngươi biết Anthimus lớn tuổi đã bị tra tấn tàn bạo như thế nào?” “Tất cả những người đã chết vì Chúa Kitô,” Thánh trả lời, "đều không chết, mà đã tìm thấy cho mình sự sống vĩnh hằng. Và nếu Anthimus, một ông già và thể xác yếu đuối, có thể chịu đựng những cực hình tàn khốc vì Chúa của chúng ta, thì tôi, một người trẻ và khỏe mạnh về thể xác, phải chịu đựng tất cả những cực hình mà người bắt tôi phải chịu đựng nhiều hơn thế nào? Vì tôi sẽ coi cuộc sống là vô nghĩa nếu tôi không chết vì Chúa Kitô. Và nếu tôi chết, tôi sẽ coi đó là một lợi ích” (x. Phil 1:21).
Sau đó, hoàng đế ra lệnh treo Thánh Tử Đạo trần truồng trên cây khổ hình và dùng móc sắt để cào cơ thể ngài. trong khi xương sườn của ngài bị đốt cháy bởi những ngọn nến đang cháy. Chịu đựng tất cả những đau khổ này, ngài nhìn lên trời và nói: “Lạy Chúa Giêsu Kitô! Xin hãy nâng đỡ con vào giờ phút này; ban cho con sự kiên nhẫn, để con có thể chịu đựng những cực hình cho đến cùng”.
Và Chúa hiện ra với ngài dưới hình dạng linh mục Hermolaus và nói: “Đừng sợ! Có Ta ở cùng ngươi”.
Ngay lập tức, bàn tay của những kẻ tra tấn yếu đi như thể chúng đã héo úa, đến nỗi vũ khí tra tấn rơi khỏi chúng và những ngọn nến đã tắt. Thấy vậy, hoàng đế ra lệnh đưa Thánh tử đạo ra khỏi cây và nói với ngài:
“Sức mạnh ma thuật của ngươi nằm ở đâu, khiến ngay cả những người hầu cũng kiệt sức và những ngọn nến đã tắt?” “Ma thuật của ta là Chúa Kitô”, Thánh tử đạo trả lời. “Quyền năng toàn năng của Người tác động lên mọi vật”.
“Và ngươi sẽ làm gì”, hoàng đế hỏi, “ta có nên ra lệnh tra tấn dữ dội hơn không?” “Trong những cực hình lớn hơn”, Thánh tử đạo trả lời, "Chúa Kitô của ta sẽ thể hiện sức mạnh lớn hơn và sẽ ban cho ta sự kiên nhẫn lớn hơn để ngươi phải xấu hổ. Và bằng cách chịu đựng những cực hình lớn hơn cho Ngài, ta sẽ nhận được từ Ngài những phần thưởng lớn hơn.”
Sau đó, kẻ hành hạ ra lệnh nấu chảy chì trong một cái vạc lớn và ném Thánh tử đạo vào đó. Khi chì đã nấu chảy và Thánh tử đạo được đưa vào vạc, ông ngước mắt lên trời và cầu nguyện: “Lạy Chúa Trời, xin nghe tiếng thở than, gìn giữ mạng con khỏi quân thù khủng bố. Này kẻ ác mưu đồ, chúng ồn ào tác hại, xin giấu kỹ con đi” (Thi thiên 63 (64):2-3).
Khi ông cầu nguyện, Chúa một lần nữa hiện ra với ông dưới hình dạng Hermolaus. Ngài nắm tay ông, cùng ông vào vạc; và ngay lập tức ngọn lửa tắt và chì trở nên lạnh ngắt, trong khi Thánh tử đạo hát những lời của thánh vịnh:
“Phần tôi, tôi kêu khấn Chúa Trời, CHÚA sẽ thương cứu độ. Sớm trưa chiều, tôi than sầu rên rỉ, Người sẽ nghe tiếng tôi.” (Thi thiên 54(55):17-18).
Những người đứng xem kinh ngạc trước những phép lạ, nhưng hoàng đế kêu lên: “Tiếp theo có thể làm gì nếu lửa đã tắt và chì đã nguội lạnh? Ta sẽ đưa tên phù thủy này đến sự tra tấn nào? Vì hắn không thể mê hoặc cả biển cả, hãy để hắn bị ném xuống vực sâu của biển cả, và hắn sẽ chết ngay lập tức.”
Kẻ hành hạ ra lệnh làm như vậy. Vì vậy, những người hầu bắt giữ vị tử đạo và dẫn ông đến biển. Ở đó, họ đưa ông lên một chiếc thuyền và buộc một hòn đá lớn vào cổ ông. Khi họ đã đi xa khỏi bờ, họ ném ông xuống biển, trong khi chính họ trở về đất liền. Khi vị thánh bị ném xuống biển, một lần nữa Chúa Kitô lại xuất hiện như lần đầu tiên dưới hình dạng Hermolaus. Hòn đá buộc vào cổ vị tử đạo trở nên nhẹ như một chiếc lá đến nỗi Panteleimon được giữ trên mặt biển mà không bị chìm, và ông đi trên mặt nước như trên cạn, được bàn tay của Chúa Kitô dẫn dắt, giống như Thánh tông đồ Peter đã từng. Ông bước lên bờ, ca ngợi và tôn vinh Chúa, và đứng trước mặt hoàng đế. Hoàng đế không nói nên lời trước phép lạ này, rồi kêu lên: “Pantoleon, ngươi lấy quyền phép gì mà khiến cả biển cả phải khuất phục?”
“Ngay cả biển cả,” vị Thánh giải thích, “cũng vâng lời Chúa tôi và làm theo ý Người.” “Và thế là ngươi cai trị biển cả sao?” Hoàng đế hỏi. “Không phải ta,” vị Tử Đạo trả lời, “mà là Chúa Kitô, Đấng Tạo Hóa và Chủ Tể của mọi loài thụ tạo, hữu hình và vô hình. Người là Chúa của trời và đất, và cũng là Chúa của biển cả: “Đường của Chúa băng qua biển rộng, lối của Ngài rẽ nước mênh mông, mà chẳng ai nhận thấy vết chân Ngài” (Thi Thiên 76(77):20).
Sau đó, tên bạo chúa ra lệnh chuẩn bị một rạp xiếc bên ngoài các bức tường để đưa vị Tử Đạo ra cho thú dữ ăn thịt. Toàn bộ thành phố tụ tập để chứng kiến cảnh này, muốn xem một chàng trai trẻ đẹp trai, đau khổ vô tội, sẽ bị thú dữ xé xác như thế nào. Ở đây, hoàng đế cũng xuất hiện; dẫn theo vị Tử Đạo, ông chỉ tay vào các con vật và nói:
“Chúng đã được chuẩn bị cho ngươi! Vậy, hãy nghe lời ta; Hãy cẩn thận với tuổi trẻ của mình, hãy giữ gìn vẻ đẹp của cơ thể và hãy dâng lễ vật cho các vị thần—nếu không, ngươi sẽ phải chết một cách tàn khốc, bị xé xác bởi răng của những con thú dữ.”
Tuy nhiên, vị Thánh đã bày tỏ mong muốn bị những con thú dữ xé xác hơn là khuất phục trước lời khuyên độc ác như vậy, và do đó, ông đã bị ném cho những con vật. Một lần nữa, Chúa đã hiện ra với ông dưới dạng linh mục Hermolaus, đóng miệng những con thú lại, khiến chúng trở nên hiền lành như những chú cừu non, để chúng bò đến gần vị Thánh và liếm chân ông. Ông vuốt ve chúng bằng tay, khi chúng chen chúc nhau cố gắng được ông chạm vào. Khi mọi người nhìn thấy điều này, họ vô cùng kinh ngạc và hét lên: “Vĩ Đại thay Thiên Chúa của những người theo Đức Kitô! Hãy để người trẻ tuổi vô tội và chính trực được tự do!”
Hoàng đế lòng đầy giận dữ, đã phái những người lính cầm kiếm tuốt trần chống lại những người đang tôn vinh Chúa Kitô là Thiên Chúa. Vì vậy, nhiều người tin vào Chúa Kitô đã bị giết. Sau đó, hoàng đế ra lệnh giết tất cả những con thú hoang. Thấy vậy, vị tử đạo đã kêu lên: “Vinh danh Chúa, lạy Chúa Kitô, vì không chỉ con người mà cả thú vật hoang dã cũng chết vì Chúa!”
Đau buồn và tức giận, hoàng đế đã tống vị tử đạo vào tù và rút lui khỏi nơi công cộng này. Những người đã bị giết đã được người dân của họ mang đi và chôn cất, nhưng những con thú hoang dã đã bị bỏ lại làm mồi cho chó và chim ăn thịt. Tuy nhiên, một phép lạ lớn đã xảy ra—những con vật hoang dã đó nằm đó trong nhiều ngày mà không chỉ chó mà thậm chí cả chim cũng không chạm vào; và hơn thế nữa, xác của chúng không hề hôi thối. Khi hoàng đế nghe tin này, ông đã ra lệnh ném xác chúng vào một cái hố sâu và phủ đất lên.
Đối với vị Tử đạo, tên bạo Chúa đã ra lệnh làm một bánh xe đáng sợ, gắn chặt bằng những chiếc đinh nhọn. Tuy nhiên, khi vị Thánh bị buộc chặt vào đó, và bánh xe quay, do tác động của một sức mạnh vô hình nào đó, nó đột nhiên vỡ tan thành từng mảnh, làm nhiều người đứng gần đó bị thương nặng, mặc dù vị Tử đạo đã thoát khỏi bánh xe mà không hề hấn gì. Nỗi sợ hãi lớn lao ập đến với tất cả mọi người khi chứng kiến những phép lạ này, qua đó Chúa được tôn vinh qua con người của vị Thánh. Hoàng đế vô cùng kinh ngạc và hỏi vị Tử đạo: “Ai đã dạy ngươi thực hiện những phép thuật vĩ đại như vậy?”
“Không phải là phép thuật,” Vị tử đạo nói, “mà là lòng đạo đức Kitô giáo đích thực mà tôi được một người đàn ông thánh thiện, linh mục Hermolaus dạy.” “Và thầy Hermolaus của anh đâu rồi?” Hoàng đế hỏi. “Chúng tôi muốn gặp ông ấy.”
Bây giờ, vị Thánh nhận ra trong tâm trí mình rằng thời điểm Hermolaus nhận vương miện tử đạo đã gần kề, và ông trả lời hoàng đế: “Nếu ngài ra lệnh cho tôi, tôi sẽ đưa ông ấy đến.” Vì vậy, vị Thánh, được hộ tống bởi ba người lính, đã được cử đi triệu tập linh mục Hermolaus. Khi Vị tử đạo đến ngôi nhà nơi vị linh mục sống, trưởng lão hỏi ông: “Con trai của ta, tại sao con đến?” “Thưa thầy và là cha của con ơi, hoàng đế đã cử con đến đòi ngài.”
“Con đã đến kịp để gọi ta,” trưởng lão nói, “vì giờ phút chịu khổ hình và cái chết của ta đã đến. Đêm qua, Chúa đã hiện ra với ta và nói: 'Hermolaus! Con sẽ phải chịu nhiều đau khổ vì Ta, giống như người hầu Panteleimon của Ta vậy.'”
Với những lời này, trưởng lão vui vẻ đi cùng vị Tử Đạo và đứng trước mặt hoàng đế. Hoàng đế chỉ hỏi tên của ông. Vị thánh nói cho ông tên của mình và không giấu đức tin của mình với hắn, nói lớn rằng ông là một Cơ đốc nhân. Sau đó, hoàng đế hỏi ông: “Có ai khác cùng đức tin với ông không?”
“Tôi có hai người bạn đồng hành, những người hầu thực sự của Chúa Kitô, Hermippus và Hermocrates”, vị trưởng lão trả lời. Sau đó, hoàng đế ra lệnh cho họ đi tìm, và ông nói với ba người hầu của Chúa Kitô: “Có phải các ngươi đã khiến Pantoleon rời xa các vị thần của chúng ta không?”
“Chúa Kitô là Thiên Chúa của chúng ta”, họ đáp lại, “Người gọi đến với Người những người mà Người coi là xứng đáng và dẫn họ ra khỏi bóng tối của sự thờ phượng ngẫu tượng, để tiến vào ánh sáng của sự hiểu biết của Ngài”.
“Hãy cất đi những lời dối trá của ngươi”, hoàng đế nói, “và đưa Pantoleon trở lại với các vị thần; khi đó lỗi lầm đầu tiên của ngươi sẽ được tha thứ, và ngươi sẽ nhận được những vinh dự như những người bạn thân nhất của ta tại triều đình”.
“Làm sao chúng ta có thể làm điều đó”, các vị thánh đáp một cách kiên quyết, "khi chính chúng ta đã sẵn sàng chết cùng anh ta vì Chúa Kitô là Thiên Chúa của chúng ta? Chúng ta và anh ta sẽ không chối bỏ Chúa Kitô, chúng ta càng không dâng lễ vật cho các thần tượng câm điếc và trống rỗng.”
Nói xong, tất cả họ hướng suy nghĩ của mình về Chúa và bắt đầu cầu nguyện, ngước mắt lên trời. Từ trên cao, Đấng Cứu Thế hiện ra với họ, và ngay lập tức một trận động đất làm rung chuyển toàn bộ cung điện.
“Các ngươi thấy các vị thần đang tức giận với các ngươi thế nào,” hoàng đế kêu lên, “họ đang làm rung chuyển trái đất!” “Ngươi đã nói sự thật,” các thánh đồng ý, “rằng do các vị thần của các ngươi mà trái đất đã rung chuyển; vì chúng đã rơi khỏi vị trí của chúng, và rơi xuống đất và đã bị đập vỡ, bị quật ngã bởi quyền năng của Chúa chúng ta, Đấng đang tức giận với các ngươi!”
Trong khi họ đang nói, một sứ giả chạy đến với hoàng đế từ đền thờ với tin tức rằng tất cả các thần tượng của họ đã rơi xuống đất và đã bị đập tan thành bụi. Nhưng vị hoàng đế vô tri, nhìn thấy trong tất cả những điều này không phải là quyền năng của Chúa mà là ma thuật của Cơ đốc giáo, đã kêu lên: “Thật vậy, nếu chúng ta không nhanh chóng giết những pháp sư này, thì toàn bộ thành phố sẽ diệt vong vì chúng.”
Ông ra lệnh bắt Panteleimon vào tù, trong khi Hermolaus và hai người bạn của ông, sau khi chịu nhiều cực hình, đã bị kết án chém đầu bằng kiếm. Sau đó, ba vị thánh tử đạo, Hermolaus, Hermippus và Hermocrates, đã hoàn thành lời tuyên xưng của mình, đã cùng nhau đứng trước Chúa Ba Ngôi trong vinh quang trên thiên đàng.
Sau đó, hoàng đế ra lệnh đưa Thánh Panteleimon đến trước mặt mình và nói với ông những lời này: “Ta đã khiến nhiều người từ bỏ Chúa Kitô để theo các vị thần của chúng ta; chỉ có một mình ngươi không muốn vâng lời ta. Thầy của ngươi là Hermolaus cùng hai người bạn của hắn đã tôn thờ các vị thần và dâng lễ vật cho họ, và ta đã tôn vinh họ bằng thứ hạng cao trong triều đình của ta. Bây giờ ngươi cũng làm như vậy, và ngươi sẽ nhận được cùng một vinh dự như họ.”
Nhưng biết rằng các vị thánh đã gặp phải kết cục của họ, Vị tử đạo đã yêu cầu hoàng đế: “Hãy ra lệnh cho họ đến đây để ta có thể nhìn thấy họ trước mặt ngươi.” “Bây giờ họ không ở đây,” hoàng đế nói dối, “vì ta đã đuổi họ đi đến một thành phố khác, nơi họ sẽ nhận được sự giàu có lớn lao.”
“Ngươi đã nói ra sự thật trái với ý muốn của mình,” vị Thánh giải thích với ông, “vì Chúa đã truyền cho họ tránh xa nơi này bằng cách tuyên án tử hình. Thật vậy, họ đã ra đi đến thành phố trên trời của Chúa Kitô để nhận được sự giàu có mà mắt không thể thấy được” (x. 1 Cô-rinh-tô 2:9).
Nhận ra rằng không thể làm chệch hướng vị Tử Đạo khỏi đức tin của mình, hoàng đế đã ra lệnh đánh đập ông một cách tàn bạo. Sau khi ông bị thương nặng, ông bị kết án tử hình—đầu ông bị chém bằng kiếm và thân thể bị thiêu.
Những người lính đưa ông ra khỏi thành phố để bị chặt đầu. Khi sắp chết, vị Thánh đã hát thi thiên của David: “Từ lúc tôi còn trẻ, chúng hà hiếp tôi nhiều, nhưng đã không hề thắng được tôi. Trên lưng này, chúng cày ngang cày dọc, đào xới lên những luống thật dài,” và cứ thế, cho đến cuối thánh vịnh (Thi thiên 128(129)).
Khi những người lính dẫn vị Tử đạo ra khỏi thành phố một khoảng, họ đã đến nơi mà Chúa cho phép tôi tớ của Người gặp kết cục của mình. Họ trói Panteleimon vào một cây ô liu và tên đao phủ dùng kiếm chém vào cổ Thánh nhân. Tuy nhiên, thanh sắt cong lại như sáp, và Thánh nhân không bị chém—vì ngài vẫn chưa hoàn thành lời cầu nguyện của mình.
Những người lính kêu lên kinh hoàng: “Vĩ Đại thay Thiên Chúa của những người theo Đức Kitô!” Ngay lập tức, họ quỳ xuống dưới chân Thánh nhân, cầu xin: “Chúng tôi cầu xin ngài, tôi tớ của Chúa, hãy cầu nguyện cho chúng tôi để những tội lỗi mà chúng tôi đã phạm với ngài theo lệnh của hoàng đế có thể được tha thứ.” Trong khi Thánh nhân cầu nguyện, một giọng nói vang lên từ thiên đàng, nói với ngài và xác nhận việc ngài đổi tên. Thay vì Pantoleon, Chúa gọi ngài là Panteleimon, và đã truyền cho ngài ân sủng để thương xót tất cả những ai chạy đến với ngài giữa mọi rắc rối và đau buồn. Sau đó, Chúa gọi ngài lên thiên đàng.
Với tinh thần tràn đầy niềm vui, Thánh nhân ra lệnh cho những người lính chặt đầu ngài. Tuy nhiên, họ không làm vì họ sợ. Sau đó, Thánh nhân nói với họ: “Nếu các ngươi không làm những gì ta đã bảo, các ngươi sẽ không nhận được lòng thương xót từ Chúa Kitô của ta.”
Sau đó, những người lính đến và đầu tiên hôn toàn bộ cơ thể của ông. Sau đó, một trong số họ được lệnh chặt đầu ông, và thay vì máu, sữa chảy ra. Ngay lập tức, cây ô liu được bao phủ bởi trái cây từ gốc đến ngọn. Chứng kiến điều này, nhiều người có mặt tại cuộc hành quyết đã tin vào Chúa Kitô.
Khi hoàng đế được thông báo về những phép lạ này, ông đã ra lệnh chặt cây ô liu ngay lập tức thành từng mảnh và đốt cùng với cơ thể của Thánh nhân. Sau khi ngọn lửa tắt, những người trung thành đã lấy cơ thể của Thánh tử đạo từ đống tro tàn, vốn hoàn toàn không bị ngọn lửa làm hại, và chôn cất một cách danh dự trên mảnh đất cạnh học giả Adamantius.
Laurence, Bassus và Probian, những người hầu trong nhà của Thánh tử đạo, và những người đi theo ông từ xa, đã chứng kiến tất cả những đau khổ của ông và nghe thấy giọng nói đến với ông từ thiên đường, đã ghi lại câu chuyện về cuộc đời và sự tử đạo của ông. Họ đã trao nó cho các nhà thờ thánh để tưởng nhớ vị Thánh, vì lợi ích của những người đọc và nghe nó,
Chúc tụng danh Thánh Chúa Kitô, Thiên Chúa của chúng ta,
cùng với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần,
bây giờ và mãi mãi, và
cho đến muôn đời.
Amen.